Դելֆինների քաղաքակրթություն
Լսե՞լ եք Բազելի (Շվեյցարիա) կենդանաբանական ինստիտուտի պրոֆեսոր Ա. Պորտմանի մասին։ Նա իր ուսումնասիրությունների արդյունքում ներկայացրել է մտավոր կարողությունների, բանականության աղյուսակ, ըստ որի՝ մարդն առաջին տեղում է (214 միավոր), դելֆինը՝ երկրորդ (195 միավոր), երրորդ տեղում փիղն է (150 միավոր), իսկ կապիկը, որին հաճախ համարում ենք մեր ամենամոտ ազգականը, չորրորդ տեղում է (63 միավոր)։ Ստացվում է, որ մարդու ամենամոտ ազգականը դելֆինն է։
Այս փաստին գումարենք այն, որ դելֆինների ուղեղն ավելի մեծ է (մարդունը կշռում է 1400 գ, իսկ դելֆինինը՝ 1700 գ)։ Ավելացնենք նաև դելֆինների մի շարք կարողություններ, հնարավորություններ ու հմտություններ, որոնց մեջ նա գերազանցում է մարդուն: Ուրեմն էլ ի՞նչն է խանգարում նրանց ունենալ սեփական, մշակված քաղաքակրթություն։ Կարող ենք ասել, որ ոչինչ չի խանգարում։
Հաճախ մարդիկ խոսում են այն մասին, թե որքան հրաշալի կլիներ, եթե քաղաքակրթությունը հիմնված լիներ ոչ թե նյութական հարստությունների, այլ իրար հանդեպ հոգատար լինելու վրա։ Մինչև մարդիկ այս տեսակ բաներ են խոսում և զենքեր արտադրում, դելֆինները վաղո՜ւց այլ ճանապատհով են գնացել. զենք ստեղծելու և աշխարհը նվաճելու փոխարեն նրանք ներդաշնակորեն ընդգրկվեցին շրջապատող աշխարհում: Բացի այդ՝ նրանք ունեն այն ամենը, ինչ պետք է «նորմալ» քաղաքակրթություն ստեղծելու համար:
Արագություն: Արագությունը մեր ժամանակակից աշխարհի ամենակարևոր բնութագրիչներից մեկն է, չնայած արագ տեղաշարժվել մարդիկ կարող են միայն համապատասխան սարքավորումների միջոցով: Իսկ դելֆինները առանց որևէ բանի կարողանում են 36-40 կմ/ժ արագությամբ երկար տարածություններ լողալ:
«Արտացոլված տեսողություն»: Մարդիկ երբեք չեն բավարարվում նրանով, ինչ ունեն, ուստի ստեղծում են ամենատարբեր տեխնոլոգիաներ՝ աստղադիտակներ, Էխո-լոկատորներ և այլն: Իսկ դելֆինները բավարավում են այն ամենով, ինչ ստացել են բնությունից, ավելի կատարելագործելով և զարգացնելով իրենց օրգանիզմները, որի շնորհիվ էլ կարողանում են յուրացնել աշխարհը:
Ի տարբերություն շատ կենդանիների՝ մարդիկ վատ են տեսնում, հաճախ հարկ է լինում հենց ծնված օրվանից ակնոց կրել, իսկ ջրում հազարավոր անգամներ ավելի վատ ենք տեսնում:
Սակայն դելֆինների մոտ ամեն ինչ այլ է, նրանք շատ ավելի լավ են տեսնում և կողմնորոշվում տարածքում: Դա արվում է շնորհիվ իրենց «էխո-լոկատորների» (դրանք կաթնասունների գլխում են), նրանք բաց են թողնում համապատասխան հաճախականությամբ ազդանշաններ, որոնք էլ, անդրադառնալով շրջապատի առարկաներից, վերադառնում են դելֆինի մոտ: Գնահատելով ձայնի անդրադարձման արագությունը՝ դելֆինը կարողանում է կողմնորոշվել, թե ինչ տեսք ունի իրեն շրջապատող աշխարհը:
Ստորջրյա զրույց: Եվս մեկ բան, որն անհրաժեշտ է քաղաքակրթություն ստեղծելու համար՝ լեզու (լեզուն մարդկանց տարբերում է մյուս կենդանիներից): Լեզվի շնորհիվ հասարակության անդամները հաղորդակցվում են միմյանց հետ, տեղեկատվություն փոխանակում, քննարկում:
Դելֆինները ակտիվորեն շփվում են միմյանց հետ սուլելով և կտկտացնելով (щелканья), նրանց լեզուն ավելի բարդ է, քան մարդկային լեզուները: Ամեն դելֆին ունի իր անձնական «անունը»՝ յուրատեսակ սուլոցներ, որոնց արձագանքում են, երբ իրենց կանչում են:
Համենայն դեպս, դելֆիններն իրար հետ փոխանակում են շատ կարևոր տեղեկություններ:
Մշակութային առանձնահատկություններ: Դելֆինները նույնպես ունեն մշակույթ, մշակութային առանձնահատկություններ: Դա ավելի խիստ արտահայտված է կետադելֆինների (косатка) մոտ: Կետադելֆինները տարածված են բոլոր օվկիանոսներում, և նրանց համայնքն առանձնանում է ապրելակերպով, վարքով և նույնիսկ ԴՆԹ-ով:
Կետադելֆիններին այլ կերպ կարելի է հմուտ որսորդներ անվանել, որոնք ունեն որսալու լուրջ մշակված և բարդ տեխնիկա: Ի դեպ, կետադելֆինների տարբեր համայքններում որսալու տեխնիկաները տարբեր են: Օրինակ՝ Արգենտինայում և Կրոզեի կղզիներում կետադելֆինները հարձակվում են մաշկոտանիների հետևից, վերջիններս, կարծելով, թե ցամաքում ավելի անվտանգ է, գնում են այնտեղ, իսկ կետադելֆինները նրանց ետևից նետվում են, բռնում որսին և ետ լողում դեպի օվկիանոս: Սա շատ բարդ տեխնիկա է, մայրերն այն հատուկ սովորեցնում են իրենց ձագերին:
Բարի զենք: Շատ անգամներ դելֆիններն «օգտագործվել» են որպես զինվորներ: Նրանց փորձում էին սովորեցնել գտնել թշնամուն, սպանել նրան: Սակայն ասում են, որ դելֆինները շատ դեպքերում մեկ անգամ մարդուն սպանելուց հետո հրաժարվում էին կատարել որևէ հրաման:
Դելֆինների էխո-լոկատորների շնորհիվ կարողանում էին գտնել ականները և ականների գտնվելու տեղերում լողաններ էին տեղադրում, որպեսզի մարդիկ իմանան դրանց գտնվելու վայրի մասին:
Սակայն ներկայումս դելֆինների օգնությամբ գիտնականները կարողանում են գտնել կորած նավերը, տարբեր հին իրեր:
Հավերժ երեխա: Եվս մեկ զարմանալի գիծ դելֆինների մոտ՝ ընկերասիրությունը: Այս կենդանիները սիրալիրությամբ շփվում են ոչ միայն իրենց տեսակի, այլև մարդկանց, շների և անգամ կատուների հետ:
Մեր օրերում հոգեբանները դելֆինաթերապիայի միջոցով օգնում են սոցիալիզացիայի հետ խնդիրներ ունեցող երեխաներին՝ լուծելու իրենց խնդիրները:
Եվ ի տարբերություն մեծահասակ մարդկանց՝ մեծահասակ դելֆինները ժիր են և ուրախ, ինչպես փոքրիկները: Ի դեպ, համարվում է, որ շարունակական մանկությունը, հետաքրքրասիրությունը և ձգտումը դեպի նորը պայմանավորում են մարդկանց հաջողությունն ու օգնում են ստեղծելու քաղաքակրթություն: Եթե այսպես է, ուրեմն դելֆիններն ավելի մեծ հեռանկարներ ունեն:
Օգտակար աղբյուրներ ռուսերենով՝ ավելին իմանալու համար.
- Դելֆինները՝ աշխարհում երկրորդ զարգացած քաղաքակրթությունը
- Դելֆինների մասին
- Քաղաքակրություն, որին մենք չենք նկատում
- Հայտնաբերված է դելֆինների քաղաքակրթությունը
- Օվկիանոսի մարդիկ
Հետաքրքիր տեղեկություններ դելֆինների մասին հայերենով.
Հետաքրքիր տեսանյութեր և ֆիլմեր.
- Դելֆինները բերում են ԴՐԱԿԱՆ զգացումներ իրենց անվերջ «ժպիտով», ընկերությամբ, հավատարմությամբ
- Դելֆիններ և կետեր: Օվկիանոսի Բնակիչները
- ԱՄՆ-ի զինվորական դելֆինները. վավերագրական ֆիլմ
- Կետադելֆիններ: Սուպերգազաններ:
- The Complete 2016 SeaWorld “Blue Horizons” Dolphin Show
- Գեղարվեստական ֆիլմեր դելֆինների մասին
- Վավերագրական ֆիլմեր դելֆինների մասին
- Ֆիլմեր դելֆինների և կետերի մասին
Այլընտրանքային Պատմություն 